PODGÓRZANIE

NA POCZĄTEK

Spokojnie... – na początek bloga, a nie historii Podgórza, bo wówczas musielibyśmy cofnąć się w czasie do średniowiecza. Albo co najmniej 1555 roku, kiedy pojawiła się pierwsza wzmianka pisana odnosząca się do Podgórza. Albo do roku 1611, kiedy uzyskał prawa miejskie.
Na początek migawkowy przegląd – podgórzanie portretowo, oficjalnie i na miejscowej promenadzie, na ulicach, przed swoimi domami: od drewnianych, szachulcowych (tzw. pruski mur), przez murowane, po kamienice czynszowe i willowe założenie w ogrodzie. Dzieci chodziły do ochronek, z czasem nazywanych przedszkolami, do szkół (tak, tak, nie jednej szkoły). Uczestniczyli w życiu kościołów (znów „tak, tak...”, jak wyżej), przystępowali do pierwszej komunii świętej, brali śluby. Umierali. Toczyło się zwykłe życie – praca, dom, dzieci, zakupy, czasem zabawy, występy, wycieczki. Obok niego – życie odświętne: uroczystości patriotyczne, kościelne i inne, imprezy organizowane przez towarzystwa kulturalne, strzeleckie itd. Pracę dawała kolej i wojsko, warsztaty rzemieślnicze, składy (tj. sklepy), restauracje i gospody, hotele itd., a przede wszystkim słynny Browar Pomorski. Wszystko to w mieście kolejarzy i wojskowych, jakim był Podgórz przed II wojną światową. Toruń w tym okresie był nazywany miastem urzędników i wojskowych. Po wojnie ta „kolejowość” Podgórza pozostała. „Wojskowość” właściwie też, choć armia straciła na znaczeniu.

 Portretowe zdjęcia robili podgórzanie w najlepszych toruńskich zakładach fotograficznych. Niektóre z nich miały filie na Podgórzu (o czym niebawem). To klasyczne ujęcie z przełomu XIX i XX w., ze znanego atelier Carla Bonatha, na kartoniku, z wizytówką mistrza.

Albumowe zdjęcia wykonywano zwykle w atelier, często z inscenizowanym tłem, tu potraktowanym nieco lekceważąco. Początek XX w.

Więcej życia jest w zdjęciach w naturalnym otoczeniu, nawet jeśli pozowanych, to mniej oficjalnych. Przed domem na ul. Poznańskiej. Początek XX w.

Kurkowi strzelcy na ul. Poznańskiej, lata 20. XX w.

Na promenadzie w Rynku, lata 20. XX w. To eksponowane spacerowe miejsce, gdzie chętnie wykonywano fotografie, odpowiadało promenadzie spacerowej Torunia na Rynku Staromiejskim, przed Dworem Artusa.

Na promenadzie w Rynku, lata 30. XX w.

Przed domem przy ul. Poznańskiej, naprzeciwko stawku.

Przed domem przy ul. Hallera, na rogu ul. Poznańskiej.

Widok na kamienicę przy ul. Poznańskiej od strony stawku. Na jego zamarzniętej tafli pozują podgórzanie.

Willa rodziny Jaugschów przy ul. Poznańskiej, przed 1920 r.

Uczniowie i nauczyciele w roku szkolnym 1924/1925. Pamiątkowe zdjęcie uczniów klasy VII, czyli na zakończenie szkoły.

Fragment świadectwa siedmioklasowej Szkoły Publicznej w Podgórzu, 1929 r.

Tarcze Szkoły Podstawowej nr 15, mniejsza na beret, lata 70. XX w.

 

Przyjęcie do pierwszej komunii świętej, przed 1939 r. 

Przyjęcie do pierwszej komunii świętej, na podwyższeniu m.in. ks. Bernard Polzin, przed 1957 r.

Pamiątkowe zdjęcie od komunii, okres okupacji, lata 40. XX w.

Ślub w podgórskim kościele, lata 50. XX w. 

Widok nowego cmentarza, lata 60. XX w.

Scena przy wagonie kolejowym, przed 1939 r. Kolejarze stanowili ważną część społeczności Podgórza...

...podobnie jak żołnierze. Poligon stanowił „miasto w mieście” – ze swoimi zabudowaniami, infrastrukturą, lokalami, kasynem. Pocztówka, przed 1920 r.

Podgórzanie bywali na wojskowych pokazach. Tu jakieś zawody w strzelaniu, 1928 r.

Witryna jednego ze znanych podgórskich składów firmowych, 1913 r.

... i wnętrze drogerii, po 1920 r. Oba sklepy przy il. Poznańskiej.

Gmach największego podgórskiego przedsiębiorstwa, Browaru Pomorskiego Józefa Chronowskiego, przed 1939 r.

 

Pamiątkowe zdjęcie pracowników rzeźnickiej firmy Stanisław Jaugsch i Spółka, znanej nie tylko w Polsce, 1928 r.

I kilka ujęć z początku lat 60. XX w.: dzisiejszy pl. Armii Krajowej (z lewej wiadukt kolejowy).

...skrzyżowanie ulic Poznańskiej i Hallera (wówczas ul. Marchlewskiego), z zejściem w stronę wiaduktu.

.Ogrodnictwo przy ul. Pstrowskiego, lata 60. XX w.

UWAGA

Zdjęcia z archiwum projektu „Historii Podgórza ciąg dalszy”, zrealizowanego w Domu Muz, w ramach INICJATYW LOKALNYCH (IX-XI 2013), zamieszczane są w dobrej wierze. W przypadku jakichkolwiek zastrzeżeń prosimy o kontakt z administratorem.

W celu zabezpieczenia przed kopiowaniem zdjęcia są oznakowane: „DOM MUZ – inicjatywy lokalne”.